Υπάρχει ένα εύρος εργαλείων που αξιοποιούνται στην πορεία της κατασκευής. Σε πρώτο στάδιο, το σφυρί, ο μάστρακας, το μπικούνι και το βελόνι  χωρίζουν τις πέτρες σε μεγέθη ανάλογα με την χρήση που επιτελούν και είναι τα πρώτα που βοηθούν στην επεξεργασία. Σε επόμενη φάση, η χτένια και το καλέμι είναι και αυτά, όπως τα προηγούμενα, εργαλεία φτιαγμένα από ατσάλι και βοηθούν στην εξομάλυνση των επιφανειών των λίθων. Η «γωνία» και το «αλφάδι» εξασφαλίζουν με την σειρά τους την ορθή τοποθέτηση των λίθων και τον περιορισμό αυτών στα πλαίσια των οδηγών των νημάτων. Τέλος, στην ειδική περίπτωση που χρησιμοποιείται συνδετικό κονίαμα, το «μυστρί» λειτουργεί σαν σπάτουλα με την οποία απλώνεται και λειαίνεται το υλικό της κονίας. (ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ | ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ – ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ)

Τα θεμέλια οφείλουν να έχουν ενδεικτικό πάχος περίπου 75cm και ο τοίχος χτίζεται σταδιακά ανά 10 μέτρα. Το ξύλινο καλούπι που λειτουργεί ως οδηγός της κατασκευής στηρίζεται με μπετοσίδερα στο μέσο του μήκους του. Το νήμα σταθεροποιείται στα 15cm και εκτείνεται σε όλο το μήκος της κατασκευής. Μόλις τελειοποιηθεί το πρώτο στάδιο τοποθέτησης των πετρών θεμελίωσης το νήμα αυτό μεταφέρεται και τοποθετείται ψηλότερα κατά ακόμη 15cm και συνεχίζεται με αυτή την τεχνική. Η συντήρηση των ξερολιθιών πρέπει να γίνεται ετησίως. Δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητική. Σε γενικές περιπτώσεις, ο εργάτης οφείλει απλώς να ελέγχει ότι οι πέτρες βρίσκονται στη σωστή θέση, χωρίς να παρεκκλίνουν από τα νήματα των οδηγών. Ωστόσο, αν κάποιο σημείο παρουσιάζει σημαντικές αλλοιώσεις, τότε απαιτείται η ανακατασκευή του με τα ίδια πετρώματα. Δηλαδή η ολική διάλυση και επαναδημιουργία τους -με απλά λόγια, το «ξανακτίσιμο»- του βασικού φορέα με τις παλιές πέτρες. Η σταθερότητα της κατασκευής εξαρτάται από την επαφή των πετρών, τους μη συνευθειακούς αρμούς, την σωστή τοποθέτηση σφηνών και την μη απόκλιση από τους οδηγούς – νήματα. Οι παλιοί τεχνίτες δεν χρησιμοποιούσαν κάποιον οδηγό ή ζύγι αλλά έχτιζαν ¨με το μάτι¨. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι ανώτερες στρώσεις του τοίχου είναι πιο στενές από την βάση του.  Τα νεότερα χρόνια έχουν αντικατασταθεί οι πέτρες επίστρωσης (πλάκωμα) από την χρήση μπετόν.

Στο πλαίσιο μελέτης για τη νήσο Μύκονο, θεωρείται αναγκαία και η αναφορά στο νησί της Δήλου. Πρόκειται για το ιστορικό νησί που συνδέεται με την γέννηση του Θεού Απόλλωνα, του θεού του φωτός. Η Δήλος έχει αναγνωριστεί ως αρχαιολογικό πάρκο της UNESCO και ως μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και της φύσης. Στα αρχαιολογικά ευρήματα συγκαταλέγονται πολυάριθμες αρχαίες κατασκευές , σε πολλές εκ των οποίων διασώζεται μέχρι και σήμερα μεγάλο τμήμα τους, αρχαία ευρήματα, διακοσμητικά (π.χ. ψηφιδωτά} ή δομικά (π.χ. κίονες και αναλημματικά τοιχία).

Τα περισσότερα κτίσματα δομούνται με μάρμαρα, όπως και οι πλακοστρώσεις και τα τοιχία, δημιουργώντας ένα εμβληματικό τοπίο. Στο υπόλοιπο, όμως, τμήμα του αρχαιολογικού χώρου, όπου ξεδιπλώνεται ένα πυκνό συγκρότημα κατοικιών και καταστημάτων, οι ξερολιθικοί τοίχοι αποκτούν έντονη παρουσία στον χώρο. Όχι μόνο ορίζουν τον βασικό δρόμο που καταλήγει στο αρχαίο θέατρο, αλλά απογυμνωμένοι στην πλειοψηφία τους από διακοσμητικά επιχρίσματα, λειτουργούν ως περιμετρικοί τοίχοι των κτισμάτων. Συγκρατείται, έτσι, ένα πυκνά δομημένο σύμπλεγμα αλληλένδετων κατασκευών που αξιοποιεί το σύνολο των πλεονεκτημάτων των ξερολιθιών, όσον αφορά την ανεμπόδιστη, ελεγχόμενη διέλευση των υδάτων, την συγκρότηση των χωμάτων και την αναμφισβήτητη αντοχή στο πέρασμα των χρόνων. Η τεχνική παρομοιάζεται με αυτή που συναντάται στην Μύκονο. Πρόκειται και πάλι για τοίχους μονής όψης. Ωστόσο, οι λίθοι επιδέχονται επεξεργασία όσον αφορά το σχήμα τους και προτιμώνται οι ορθογώνιοι και τετράγωνοι, σε αντίθεση με τους ακατέργαστους και πολύ- επίπεδους που συναντήσαμε στην μυκονιάτικη ύπαιθρο. Οι κατασκευές είναι προσεκτικά ολοκληρωμένες με πολλές σφήνες, ώστε να εξασφαλίζεται η συνοχή (Τσάκος,χ.χ.).